KANUN LABARAI
Ayi muku kayan daki, ayi muku gara, kuce a soke lefe-martanin ‘yan mata ga samarin Kano
Aminu Abdulahi
‘Yan mata da dama ne suka soki kiran shehin malamin nan na Kano Sheik bn Usman na cewar lokaci ya yi da yakamata a soke lefe.
Ya yin zantawar Kano Focus da wasu ‘yan mata a Kano sun nuna rashin amincewarsu karara da wancan kira na malamin, ko da dai wasu sun ce maganar malamin akwai kanshin gaskiya.
Sun ce mlamai basa kulawa da bukatun bagaren mata, ko da yaushe sun fi kula da al’amuran da suka shafi maza.
Suka kara da cewa ana yiwa maza kayan daki a kuma yi musu gara idan za su auri mace, amma ba wanda ya ke cewa a soke wadannan sai dai a soke lefe.
Idan za a iya tunawa dai a rana juma’ar da ta gabata yayin tafsirin alqur’anin da yake gabatarwa a masallacin Sahaba deke kundila sheikh bn Usman ya ce lokaci ya yi da yakamata a soke lefe.
Malamin ya ce al’adar yin lefe ta zamewa samarin da ke da niyyar yin aure kadangaren bakin tulu, biyo bayan tsarebe-tsaraben da ke cikinsa.
Ya ce ba yana inkarin al’ada bane sai dai kar al’ada ta shigo da wahalarwa.
Ya kara da cewa al’ada na saka mutane shiga cikin damuwar da ta ke sanyasu siyar da kadarorinsu.
Kiran ya sosa zucuyar ‘yan mata
Sai dai wannan kira da jan hankali bai yiwa ‘yan mata da dama dadi ba, inda galibinsu suke ganin kamar malamin na son jawo musu jangwamne.
Haka zalika wasu ‘yan matan sun yiwa zance malamin karatu na tsanaki inda suka ce akwai kanshin gaskiya a bukatar da ya bijiro da ita.
Mata za su iya tafiya tsirara
Suwaiba Isma’il Gadon Kaya cewa tayi a wannan zamanin da wasu mazan ke da rashin kulawa ga matayensu idan aka soke lefe sai wata matar ta tafi tsirara.
Ta ce wani namijin idan yayi lefe yana shekara biyar bai dinkawa matarsa koda dankwali ba.
“Abin takaici sai namiji ya dinga bin matan waje wai saboda su fes suke, shima tasa ta gidan da zai bata kulawa fes zai ganta.
“Kullunm magana daya malamanmu suke, shi ne marwa jinsin maza sauki amma basa nemawa jinsin mata sauki a aure.
“Mai yasa basa kira ga iyayen yarinya da su dena kayan ɗaki, mazan su dingayi, meyasa basa kira da adena yiwa maza gara su mazan su tanadi kayan abincin.
Maza na anfanuwa da lefe
Ta kuma ce lefen ba iya mata yake taimakawaba har da maza domin ba gidansu matan suke kaiwa ba.
“Wasu abubuwan ma aciki tare zakuyi amfani dasu, kamar mayuka da turaruka.
“Su kuwa iyayenta gara suke daukowa daga gidansu su kawo maka gidan ka,” a cewar Suwaiba.
Khadija Abba Garba dake unguwar Sheka ‘Yar Kasuwa ta ce soke laifen zai sa maza suki daukar aure da mahimmanci.
Rashin lefe zai haifar da sakin mata cikin sauki
Khadija ta kara da cewa lefene ke kara armashin aure, in kuwa har akayi aure ba tare da lefe ba maza za su cigaba da sakin matansu cikin sauki.
Haka kuma zai basu damar yin auri-saki saboda ba za su sha wahalar lefe.
“Za kaga yanxu koda wasu sunaso su saki matansu, zakaji suna cewa yanxu in zan kara aure sai na kuma yin wahalar lefe.
“Ni a ganina wannan batun nasa baiyi ba saboda maza za su dau mata a arha”
“Amma kuma rashin yin lefen shi zai sa maza su ringa yin aure da wuri, sai dai ba zai dinga yin karkoba, kuma ma idan maza sunyi lefen ai su a kewa ado da kayan,” a cewar ta.
Soke lefe zai kawo raguwar zinace-zinace
Binta Garba Makwarari ta ce lefe ya zama tashin hankalin aure a yanzu musamman ma idan wanda zai yi aure bashida hanyoyin samun kudi yadda yakamata.
Ta ce baiwa maza sauki wajen yin aure zai kawo raguwar zinace-zinace da doguwar soyayya.
“Wallahi da za a hakura da lefe da anji dadi a harkar aure.
“Zinace-zinace da doguwar soyayya kafin aure da duk sun yi karanci.
“Sannan duk kokarin da gidan angwaye za su yi su kai wannan lefen idan ba a yi da gaske ba sai an kushe.
“Ya ilahi ina zamu kai dogon buri a rayuwa.” A cewar ta.
Ta kara da cewa sadaki kwakkwara yafi lefe tana mai cewa kamata yayi a dinga duba aure a matsayin ibada fiye da nishadi.
Hadiza Yusuf ta ce inda za a bar yin lefe sai anfi zama lafiya tsakanin ma’aurata.
Ta ce dayawan dangin amarya kan zuba ido don ganin lefen da za a kawowa ‘yar su wanda idan bai yi musu ba sai su raina.
“Haka dangin ango dashi kansa angon kan zuba idon ganin me aka zuba adaki, idan baiyiba suma su raina, har ana zuba idon ganin alakoron gara daza a lodo itama rainawa ake daga nan ake fara samun rashin zama lafiya da gori,” inji Hadiza.
Yin lefe ke sa maza rike matansu.
Umar Abubakar wani matashi a nan Kano ya ce baya goyan bayan soke lefe dan kuwa da yawan maza sunfi rike matansu ne la’akari da kudaden da suka kashe yayin auren.
Ya ce idan har aka soke lefe to maza za su cigaba da yiwa aure rukon sakainar kashi, da haka zai sa a cigaba da samun mutuwar aure a kasar hausa.
“Duk abinda aka fada hakane amma maganar gaskiya wasu mazan na yanzu mafi yawansu basa mutunta aurensu.
“Sai namiji ya kashe makudan kudi ya narka lefe nagani na fada amma daga anyi auren sai ya dinga wulankanta matar to yayi lefen kenanfa ina kuma ga baiyi ba.
“Gani zaiyi sadaka aka bashi yana da damar da zai wulakanta yar mutane aganin sa,” a cewar sa.
Hausa
Ruwan sama na barazanar raba hanyar Dawakin kudu zuwa Tsakuwa
Nasiru Yusuf Ibrahim
Mamakon ruwan saman da ake yi a ‘yan kwanakin nan na barazanar raba hanyar da ta tashi daga Dawakin kudu zuwa garin Tsakuwa.
Wani mazaunin yankin Malam Umar Musa Aliyu Dukawa ya ce zaizayar ta shafi gadar fansallah ne dake Maishudi kan hanyar zuwa garin Tsakuwa.
Malam Musa ya ce a baya ma wurin ya taba riftawa, mutanen garin Tsakuwa suka yi gangami suka gyara.
Ya kara da cewa tsohon dan majalisar Tarayya mai wakiltar Kananan Hukumomin Dawakin kudu da Warawa Hon. Mustapha Bala Dawaki ya taba gyara hanyar.
A don haka ya ce akwai bukatar hukumomi su kawo dauki don gyara hanyar kafin ruwan sama ya raba ta biyu.
Hausa
Wani Attajiri ya ba da kyautar makabarta a garin Tsakuwa
Nasiru Yusuf Ibrahim
Wani Attajiri Alhaji Yakubu Dan-Zainab ya ba wa mutanen garin Tsakuwa dake Karamar Hukumar Dawakin Kudu kyautar makabarta.
Shugaban kwamitin Ilimi na Kungiyar Tsakuwa Mu Farka Malam Abdullahi Yusuf Wagadi ne ya bayyana haka ranar Asabar.
Ya ce attajirin ya danka amanar makabartar ne karkashin kulawar Tsakuwa Mu Farka.
Malam Abdullahi Yusuf Wagadi ya ce Kungiyar Tsakuwa Mu Farka za ta tattauna yadda za a katange makabartar a taron da shugabannin Kungiyar za su yi nan gaba.
Kunshin sanarwar ya ce “Wannan ita ce tsohuwar Maqabartar Makau wacce dattijon arziki Alhaji Yakubu Dan-Zainab ya kuma sabunta kyautar ta ga Al’ummar Tsakuwa, karkashin kulawar Kungiyar Tsakuwa Mu Farka. Allahu SWT ya saka masa da mafificin Alkhairi tare da kai ladan gare Shi.
“Idan Allah ya kai Mu taron Shugabancin Tsakuwa Mu Farka da muke gabatarwa online wannan karon zai zo ne a wannan banban dandalin, tattaunawar Meeting din zaifi mai da hankali ne wajen laliban hanyoyin da za mu bi wajen katange wannan makabarta dama sauran makabartunmu da suke garin Tsakuwa.
“Lokaci ya yi da dole sai mun dauko wannan al’adar saboda yadda kullum kasa take kara daraja. Siyan filin makabarta ya fara zamarwa al’umma abu mai wahala birni da kauye.”
Hausa
Ba bu inda nace nafi Yan Najeriya shan wahalar Tsadar rayuwa, amma ina Fatan matsalar ta zamo tarihi -Dangote
Nasiru Yusuf Ibrahim
Shugaban rikunin kamfanonin Dangote Alhaji Aliko Dangote ya nisanta kansa da wani labari da ake yadawa a kafafen sada zumunta na zamani cewa yafi yan Najeriya shan wahalar tsadar rayuwa.
Dangote ya tabbatarwa da yan kasa cewa, wasu ne suka dauki nauyin yada labarin domin bata masa suna a daidai lokacin da Yan Najeriya ke cikin halin ‘kaka na kayi’ saboda wahalhalun da ake fama da su .
Sanarwar ta nemi Yan kasar nan da suyi watsi da labarin, inda Dangote yayi fatan kawo karshen matsalar da ake ciki a Najeriya.
“Duk abinda ya shafi yan Najeriya ya shafemu”, inji Sanarwar.
Dangote ya Kara dacewa, ”an kawo maganar faduwar darajar Naira da sayan kaya da Dala ne domin cimma wasu bukatu na kashin Kai bukatun da basu samu damar biya ba a baya.”
Kamfanin na Dangote na sarrafa siminti da takin zamani da kuma tatar man fetur. A bangaren kayan abinci kuma, Kamfanin na sarrafa sikari, gishiri da kayan dandanon girki ne kadai.
“Muma muna siyan muhimman kayan abinchi a kasuwa kamar yarda kowa ke siya don amfanin kanmu da kuma bayarwa wajen ciyar da al’umma.” Dangote.
Shugaban kamfanin yayi mamakin yadda ake neman haddasa sabani tsakanin Kamfanonin Dangote da bangaren gwamnatin tarayya, inda yace shi dan kasuwa ne ba dan siyasa ba, don haka babu inda yayi maganar kalubalantar Gwamnatin tarayya.
“Kamfaninmu ya kasance me bin dokokin kasa a koda yaushe tare da neman sauki ga al’umma da fatan alheri.”
Saboda haka, sanarwar ta nemi Yan Nigeria su guji daudar sakon da yake ba daga kamfani yake kai tsaye ba, tare da yada rade-radi da jita-jita.